Những tác hại của khói hàn mà chúng ta chưa biết 

Khói hàn là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trong ngành công nghiệp gia công kim loại. Trong quá trình hàn, các hợp chất hóa học và kim loại nặng từ các vật liệu như thép, nhôm, và đồng bị nung nóng sẽ bốc hơi và tạo thành các hạt nhỏ, gọi là khói hàn. Những hạt này rất nhỏ, dễ hít phải và có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu tiếp xúc lâu dài mà không có biện pháp bảo vệ.

Thành phần trong khói hàn

Khói hàn bao gồm một loạt các hạt siêu nhỏ và khí độc được tạo ra trong quá trình nung chảy kim loại và vật liệu khác. Các thành phần chính của khói hàn gồm:

• Kim loại nặng: bao gồm chì, cadmium, mangan, niken và crôm, thường có trong các vật liệu hàn hoặc bề mặt kim loại được gia công.
• Các hợp chất hóa học: như oxit sắt, oxit kẽm, oxit đồng và oxit nhôm. Những hợp chất này là sản phẩm của quá trình oxy hóa và là nguyên nhân chính gây kích ứng hô hấp.
• Khí độc: Một số khí phổ biến bao gồm carbon monoxide (CO), nitrogen dioxide (NO₂), ozone (O₃) và phosgene (COCl₂). Các khí này có thể gây ra các phản ứng độc hại và ảnh hưởng đến hệ hô hấp, đặc biệt là phổi.

Nguyên nhân chính gây ra khói hàn

• Phương pháp hàn: Các phương pháp hàn như hàn hồ quang, hàn MIG, hàn TIG tạo ra lượng khói và chất độc khác nhau. Ví dụ, hàn hồ quang sử dụng điện cực có thể sinh ra lượng khói lớn hơn so với hàn TIG.
• Vật liệu hàn: Sử dụng vật liệu có chứa kim loại nặng, như các loại thép hợp kim hoặc kim loại mạ, sẽ tạo ra khói hàn chứa các hợp chất độc hại hơn.
• Môi trường làm việc: Khói hàn có xu hướng lưu lại trong môi trường kín hoặc không thông thoáng, dễ dàng bị hít phải bởi người lao động.

Tác động cụ thể của khói hàn lên sức khỏe

• Bệnh viêm phổi cấp tính và mãn tính: Viêm phổi là một trong những nguy cơ lớn nhất do tiếp xúc với khói hàn. Người lao động có thể mắc phải “sốt khói kim loại” (Metal Fume Fever), triệu chứng bao gồm đau đầu, ớn lạnh, sốt, ho, khó thở.
• Suy giảm chức năng phổi: Tiếp xúc lâu dài với khói hàn có thể gây suy giảm chức năng hô hấp, đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và các bệnh lý khác.
• Tác động đến hệ miễn dịch: Một số thành phần kim loại trong khói hàn, đặc biệt là crôm và niken, có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
• Ảnh hưởng đến thai nhi: Tiếp xúc với kim loại nặng và khí độc trong khói hàn có thể ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai và thai nhi, dẫn đến nguy cơ sảy thai, sinh non, hoặc các vấn đề về phát triển.

Biện pháp giảm thiểu và kiểm soát khói hàn

• Hệ thống hút khói tại nguồn: Đây là hệ thống hút khói trực tiếp từ nguồn sinh ra khói, giúp loại bỏ hầu hết các hạt độc hại trước khi chúng phân tán vào không khí. Hệ thống này rất hiệu quả cho môi trường làm việc kín hoặc không có thông gió tự nhiên.
• Thông gió tự nhiên và nhân tạo: Việc thông gió tự nhiên hoặc sử dụng quạt thông gió giúp giảm mật độ khói hàn trong không khí, tạo môi trường làm việc an toàn hơn.
• Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE): Ngoài mặt nạ phòng độc và kính bảo hộ, nên dùng các thiết bị bảo vệ toàn diện hơn, bao gồm găng tay chịu nhiệt và quần áo bảo hộ chống cháy.
• Giới hạn thời gian tiếp xúc: Luân phiên công việc hoặc giảm thời gian tiếp xúc liên tục với khói hàn là cách giảm thiểu tác động lên sức khỏe người lao động.
• Lựa chọn vật liệu ít độc hại: Nếu có thể, nên thay thế các loại vật liệu chứa niken, crôm hoặc chì bằng các vật liệu ít độc hại hơn. Các loại vật liệu hàn hiện đại có thể thay thế phần nào những vật liệu truyền thống nhưng độc hại.

Các quy chuẩn và tiêu chuẩn an toàn liên quan đến khói hàn

• OSHA (Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Hoa Kỳ) và NIOSH (Viện An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Quốc gia Hoa Kỳ) có các tiêu chuẩn về giới hạn cho phép đối với các hợp chất độc hại trong không khí, yêu cầu các nhà tuyển dụng tuân thủ.
• ISO 15011: Đây là tiêu chuẩn quốc tế quy định phương pháp đo đạc các chất độc hại sinh ra từ quá trình hàn, giúp đảm bảo môi trường làm việc an toàn.
• Các quy định địa phương: Nhiều quốc gia có các quy định và tiêu chuẩn riêng về bảo vệ người lao động khỏi khói hàn, bao gồm yêu cầu về hệ thống hút khói, PPE và giới hạn nồng độ chất độc hại.

Khám sức khỏe định kỳ và giám sát môi trường

Người lao động trong ngành hàn nên thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu suy giảm chức năng hô hấp hoặc các vấn đề về sức khỏe do tiếp xúc với khói hàn. Bên cạnh đó, cần thực hiện giám sát môi trường làm việc thường xuyên để đảm bảo các yếu tố độc hại luôn nằm trong mức cho phép.

Những lợi ích của việc kiểm soát khói hàn

Việc kiểm soát khói hàn hiệu quả không chỉ bảo vệ sức khỏe người lao động mà còn cải thiện năng suất làm việc, giảm số ngày nghỉ ốm do các vấn đề về hô hấp, giảm chi phí bảo hiểm sức khỏe và trách nhiệm pháp lý cho doanh nghiệp.

Khói hàn là một trong những tác nhân nguy hiểm không thể coi nhẹ trong ngành hàn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người lao động. Việc kiểm soát và giảm thiểu khói hàn không chỉ đòi hỏi các biện pháp kỹ thuật và trang thiết bị bảo vệ, mà còn cần sự cam kết từ doanh nghiệp và nhận thức đầy đủ của người lao động.